Η οικογενειακή μας ιστορία

26 Αύγ 2025
Η Balkanova ιδρύθηκε το 2008, το οποίο είναι αρκετά παλιό. Ωστόσο, συνεχίζουμε μια οικογενειακή παράδοση που χρονολογείται από τη δεκαετία του 1930.

Από την ορεινή κοιλάδα μέχρι την ακτή της θάλασσας

Σε αυτή την περίοδο μεταξύ των δύο παγκοσμίων πολέμων, ο παππούς μου και ομώνυμός μου, Γεώργιος Μπέτσεφ, άρχισε να ασχολείται με το εμπόριο μαλλιού από τα βουνά των Ροδόπων στη νότια Βουλγαρία, από όπου καταγόταν. Αρκετές φορές το χρόνο ταξίδευε με εμπορικές καραβάνες στην πόλη Γκιουμγιουρτζίνα (σήμερα Κομοτηνή) που βρίσκεται σχεδόν στην ακτή της Αιγαίου Θάλασσας. Εκεί πωλούσε μάλλινα κουβέρτα, καλύμματα, χαλί και υφάσματα και νήματα από τα Ροδόπη σε ντόπιους Βούλγαρους, Έλληνες και Τούρκους εμπόρους. Τα εμπορεύματα στη συνέχεια μεταφέρονταν σε λιμάνια της Ευρώπης και της Ανατολής. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, τα μάλλινα προϊόντα από τα Ρόδοπα έφταναν με αυτόν τον τρόπο στα ράφια των καταστημάτων στην Κωνσταντινούπολη και σε άλλες μεγάλες πόλεις.

Το πρώτο πέτρινο κατάστημα με μάλλινα προϊόντα

Αργότερα, ο παππούς άνοιξε το δικό του κατάστημα με μάλλινα προϊόντα στην πόλη Καρτζάλι (bg. Кърджали) στους πρόποδες των Ροδόπων. Και ακριβώς μπροστά του ποζάρει στη φωτογραφία από το οικογενειακό μας άλμπουμ. Το Καρτζάλι ήταν εκείνη την εποχή ένας σημαντικός κόμβος, όπου συγκλίνουσαν σημαντικοί δρόμοι από τα Ρόδοπα και τη Θράκη. Γι' αυτό και μεγάλο μέρος της παραγωγής από αυτή τη φημισμένη περιοχή παραγωγής μαλλιού κατέληγε εδώ, ανεξάρτητα από το αν προέρχονταν από οικιακά υφαντουργεία ή μεγαλύτερες βιομηχανίες.

Οι καταστροφές του 20ού αιώνα

Αυτή η ειδυλλιακή εικόνα, όμως, καταστράφηκε από τα δραματικά γεγονότα της δεκαετίας του “40 - τον Β” Παγκόσμιο Πόλεμο και την αιματηρή κομμουνιστική επανάσταση που ακολούθησε. Στο πλαίσιο της εκκαθάρισης της προηγούμενης ελίτ του Βουλγαρικού τσαρικού καθεστώτος, οι κομμουνιστές όχι μόνο δολοφόνησαν δεκάδες χιλιάδες αθώους ανθρώπους και κατέστρεψαν εκατοντάδες χιλιάδες ζωές. Επιπλέον, κατέστρεψαν τις ιδιωτικές επιχειρήσεις και, συνεπώς, και το κατάστημα του παππού μου. Αυτός δυσκολεύτηκε πολύ να αποδεχτεί την εθνικοποίηση του καταστήματός του και μισούσε ειλικρινά τους κομμουνιστές μέχρι το θάνατό του. Μια άλλη συνέπεια του πραξικοπήματος ήταν το αεροστεγές κλείσιμο των περασμάτων που οδηγούσαν νότια προς τη θάλασσα και η ανέγερση του σιδηρού παραπετάσματος στα σύνορα Βουλγαρίας-Ελλάδας. Μέχρι τότε, τα σύνορα αυτά ήταν εύκολα διαβατά, είτε αυτή η περιοχή των Βαλκανίων διοικούνταν από τους Οθωμανούς είτε αργότερα από τους Έλληνες και τους Βούλγαρους. Τα Ρόδοπια έχασαν την παραδοσιακή αγορά των προϊόντων τους και αναγκάστηκαν να αναπροσανατολίσουν την παραγωγή τους σε άλλες αγορές. Ο παππούς δεν ξαναπήγε ποτέ στο Γκιουμγιούρτζινα.

Οθωμανικές επιρροές στα νότια της Βουλγαρίας

Η σύζυγός του, η γιαγιά μου, ασχολούνταν επίσης με το μαλλί. Στο Καρτζάλι διατηρούσε ένα ημικρατικό κατάστημα με κουβέρτες, καλύμματα και χαλιά από τα Ροδόπια. Ήταν ταυτόχρονα και σταθμός αγοράς μαλλιού, οπότε εκεί συγκεντρώνονταν κτηνοτρόφοι προβάτων από μια ευρεία περιοχή. Έδωσαν στη γιαγιά μου το μαλλί σε μεγάλους σάκους από γιούτα. Εκείνη το ζύγιζε σε μια μεγάλη ζυγαριά και στη συνέχεια αξιολόγησε την ποιότητα και την καθαρότητά του. Η γνώση της τουρκικής γλώσσας ήταν απαραίτητη, καθώς μεγάλο μέρος του πληθυσμού των ανατολικών Ροδόπων αποτελείται από Τούρκους, οι οποίοι στο παρελθόν συχνά δεν γνώριζαν βουλγαρικά. Οι διαπραγματεύσεις για την ποιότητα του μαλλιού ήταν πολύ έντονες, όπως και οι διαπραγματεύσεις για την τιμή σε ένα ανατολίτικο παζάρι. Η γιαγιά μου ήταν επιδέξια, αλλά ταυτόχρονα είχε αίσθηση της δικαιοσύνης. Απολάμβανε μεγάλο σεβασμό μεταξύ των ντόπιων Τούρκων.

Βαλκάνια ή Ανατολή; 

 Στα Ροδόπη περνάγαμε συχνά όλο το καλοκαίρι με την αδελφή μου. Στο περιβάλλον του μαγαζιού της γιαγιάς με το μαλλί ένιωθα σαν ψάρι στο νερό. Θυμάμαι ότι μια φορά το μήνα ερχόταν ένα φορτηγό, από το οποίο ξεφορτώναμε νέες κουβέρτες και μετά το γεμίζαμε με σάκους με μαλλί που προορίζονταν για παραγωγή. Το κατάστημα της γιαγιάς μου φαινόταν πάντα το πιο σημαντικό μέρος της πόλης, το κέντρο της δραστηριότητάς της. Μόνο η κοντινή λαϊκή αγορά, η αγορά λαχανικών, μπορούσε να το συγκριθεί. Το κατάστημα ήταν για μένα η καρδιά του Καρτζάλι, όπου δεν πήγαιναν μόνο όσοι ήθελαν να αγοράσουν και να πουλήσουν μαλλί. Εκεί, πίνοντας καφέ και ακούγοντας τον μουεζίνη να τραγουδά, συζητούσαν όλα τα πιθανά προβλήματα μιας πολυεθνικής πόλης. Θυμάμαι επίσης τον Τούρκο βοηθό της γιαγιάς μου, τον Μπαϊσίμ, που φορούσε μαύρα μάλλινα παντελόνια που ονομάζονταν ποτούρι και μπερέ. Και τα δύο ήταν διακριτικά σημάδια των Βουλγάρων Τούρκων.

Με την πάροδο του χρόνου, η φήμη του καταστήματος της γιαγιάς άρχισε να ξεπερνά τα σύνορα της χώρας. Τούρκοι από την Κωνσταντινούπολη και τη Μπούρσα έρχονταν μαζικά για να εξοπλίσουν τις κόρες τους με την κατάλληλη προίκα. Λόγω της αναμονής στα σύνορα, συνήθως έφταναν στην πόλη το απόγευμα, όταν σε όλη τη νότια Βουλγαρία γίνεται σιέστα. Η γιαγιά, όταν την φώναζαν οι επισκέπτες από μακριά, από την πύλη πίσω από τον τοίχο με τις συκιές και τα τριαντάφυλλα, διέκοπτε τη δουλειά της, πήγαινε μαζί τους στο μαγαζί και τους πρόσφερε, κάτω από τον καυτό ήλιο των 40 βαθμών, τα καλύτερα προϊόντα της μαλλιοτεχνίας της Ροδόπης... 

Παιδική ηλικία στη Ροδόπη   

Από το Καρτζάλι της Ανατολικής Ροδόπης πηγαίναμε πάντα να επισκεφτούμε τη γιαγιά μας στα κεντρικά Ροδόπη, όπου κατά τη διάρκεια του ζεστού βαλκανικού καλοκαιριού ήταν πάντα λίγο πιο ανεκτό. Το ταξίδι με το τρεχούμενο λεωφορείο, με αμέτρητες στροφές που περιβάλλουν υπέροχες λιβάδια, βαθιά δάση, πανταχού παρόντες τσεσμέδες, δηλαδή πέτρινες βρύσες με δροσιστικό νερό και αρχαία γεφύρια που εκτείνονται πάνω από λαμπερά ποτάμια, ήταν από μόνο του μια εμπειρία. Τελείωνε σε ένα χωριό γεμάτο ψηλά πέτρινα σπίτια με ξύλινα πατώματα. Από κάθε παράθυρο κρεμόταν μια κουρτίνα, μια μάλλινη κουβέρτα ή ένα χαλί. Σε ένα από αυτά τα σπίτια ζούσε η baba Dora, η προγιαγιά μου, που έζησε σχεδόν εκατό χρόνια. Στο ισόγειο είχε ένα μικρό σπιτικό αργαλειό και σε κάθε συρτάρι είχε ενσωματωμένες σκαλιστές ντουλάπες, όπου είχε τακτοποιημένα πολύχρωμα κουβέρτες και καλύμματα. Στη γιαγιά Ντόρα, η αδελφή μου και εγώ ξυπνούσαμε κάθε πρωί από το κουδούνισμα των κουδουνιών των προβάτων και των αγελάδων που περνούσαν από το μονοπάτι γύρω από το σπίτι μας προς το βαθύ φαράγγι του ποταμού Άρδα. Το βράδυ επέστρεφαν από τον ίδιο δρόμο.

Το βαλκανικό μαλλί στην Ευρώπη   

Με την πάροδο των χρόνων, άρχισα να συνειδητοποιώ ότι το μαλλί στην Τσεχία δεν είναι τόσο φυσικό όσο στα Βαλκάνια. Οι κουβέρτες, τα χαλιά ή τα κιλίμια, τα οποία από πάντα θεωρούσα φυσικό μέρος της ζωής, ήταν σχεδόν ανύπαρκτα στην Κεντρική Ευρώπη. Έτσι, τελικά ωρίμασε μέσα μου η ιδέα να φέρω το καλύτερο από τη Ροδόπη στην Τσεχία. Την άνοιξη του 2008, μαζί με δύο φίλους μου, τον Tomáš και τον Honza, που ήταν συνεργάτες μου για τα επόμενα χρόνια και παραμένουν φίλοι μου μέχρι σήμερα, ξεκινήσαμε το πρώτο μας επαγγελματικό ταξίδι στη Ροδόπη και τη Στάρα Πλανίνα. Τα ταξίδια μας στη Βουλγαρία ήταν γεμάτα από χρωματιστές ιστορίες. Το σημαντικό όμως είναι ότι έθεσαν τα θεμέλια για μακροχρόνιες συνεργασίες και φιλίες που διαρκούν μέχρι σήμερα. Γνωρίζω προσωπικά όλους τους υφαντές και τους κιλιμάρηδες που παράγουν για εμάς. Χωρίς αυτό, το εμπόριο με τα Βαλκάνια θα ήταν όχι μόνο βαρετό, αλλά συχνά σχεδόν αδύνατο. Η Balkanova το οφείλει αυτό στις απαιτητικές διαπραγματεύσεις που έγιναν με αμέτρητες κούπες καφέ. Και παρόλο που η Balkanova επεκτείνεται σταδιακά όλο και περισσότερο στα Βαλκάνια και τη Μικρά Ασία, μπορείτε να είστε σίγουροι ότι θα σας προσφέρει πάντα μόνο προϊόντα πρώτης ποιότητας από φυσικά υλικά με ισχυρή προσωπική ιστορία και σαφή καταγωγή, κατασκευασμένα με διαδικασίες που έχουν δοκιμαστεί από γενιές και μεθόδους φιλικές προς το περιβάλλον. Προϊόντα με μεγάλο ή και απόλυτο ποσοστό χειροποίητης εργασίας. Επειδή η οικογενειακή παράδοση μας δεσμεύει και προσπαθούμε να μην την ντροπιάσουμε ούτε και τώρα, στον 21ο αιώνα.
Επιστροφή σε Νέα

Μοιραστείτε το